Wystawa przygotowana przez Herman Ottó Múzeum w Miskolcu prezentuje najnowsze wyniki badań archeologicznych nad osadnictwem z epoki brązu (2300-900 p.n.e.) na terenie północno-wschodnich Węgier. W trakcie tych prac zastosowano nowoczesne metody badawcze pomagające w interpretacji otrzymanych danych na temat życia, obyczajów i kultury naszych przodków. Na ekspozycji zaprezentowano najpiękniejsze znaleziska z epoki brązu, pochodzące z badanych stanowisk archeologicznych.
Wystawa jest podzielona na dwie główne części: pierwszą – dotyczącą okresu około 2300-1400 p.n.e (tzw. wczesny/środkowy okres epoki brązu) oraz drugą, prezentującą czasy około 1400-900 p.n.e. (tzw. późny okres epoki brązu).
Pierwszy odcinek czasowy przybliża widzom tzw. kultury tellowe, które zajmowały w początkach epoki brązu obszar obejmujący tereny od północno-wschodnich Węgier aż po południowe granice obecnej Polski. Słowo „tell” pochodzi z języka arabskiego i oznacza wzgórze, na którym przez setki lat osiedlały się grupy ludzkie użytkując jedno i to samo miejsce. Na skutek intensywnego osadnictwa, na przestrzeni wieków, na tellach tworzyły się warstwy kulturowe dochodzące niekiedy do kilku metrów grubości. Warstwy te powstawały w wyniku nagromadzenia się pozostałości po zniszczonych (i ciągle odbudowywanych) domostwach, resztkach pożywienia, nienadających się do użycia i niepotrzebnych przedmiotach codziennego użytku. Z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy sądzić, że kultury tellowe tworzyły osiadłe grupy ludzi: dobrze zorganizowane, połączone wspólnymi wierzeniami, obrządkiem pogrzebowym oraz więzami społeczno-ekonomicznymi. Postery i gabloty ukazują, przybliżają zwiedzającemu sposób, w jaki powstawały telle, jak budowano domostwa, jakich narzędzi używano na co dzień, jak wyglądał zwyczajny dzień z życia ludzi przed czterema tysiącami lat i jak obchodzono się ze zmarłymi.
Druga część ekspozycji prezentuje tereny wschodnich Węgier w późnym okresie epoki brązu. W tamtym czasie nastąpiła „globalizacja” pewnych zachowań, wierzeń. Na skutek wzrostu mobilności wspólnot ludzkich niektóre cechy kultury materialnej stały się bardziej uniwersalne. Powstały ufortyfikowane osady obronne, a nowe osady rolników zajęły tereny do tej pory nieeksploatowane.
Zachodzące procesy zmian znalazły odzwierciedlenie w sposobie życia społeczeństw, wytwórczości garncarskiej i metalowej, a przede wszystkim w nowym obrządku pogrzebowym – kremacji. Pospolite stało się palenie zwłok po śmierci – rytuale przejścia do „innego świata”. Na ogromnych cmentarzyskach, polach popielnicowych, upowszechnił się zwyczaj składania wyrobów brązowych do grobów. Znajdowane w nich m.in.: szpile, zawieszki, tarczki, bransolety, są tak popularne, że analogiczne do nich wyroby pojawiają się również na obszarze dzisiejszych Niemiec czy też Skandynawii. Znaleziska te potwierdzają ogromny rozwój metalurgii brązowej i dystrybucję wyrobów daleko po za Basen Karpacki. Są też dowodem na liczne i szerokie kontakty handlowe na osi wschód-zachód oraz północ-południe. Gromadzone „dobra”, w postaci wysokiej jakości przedmiotów z brązu, często odkrywane są przez archeologów jako dary wotywne lub skarby.
Prezentowana wystawa ma na celu przybliżenie widzowi świata sprzed kilku tysięcy lat. Zwiedzający ma możliwość odpowiedzieć sobie na pytanie: czy wyroby ludzi z epoki brązu, ich rytuały, wierzenia i wyobrażenia są z Innego świata?
I na koniec, czy brązowy przedmiot eksponowany w pełnym mroku i tajemnic pomieszczeniu zamykającym wystawę, prawdopodobnie mający znaczenie rytualne, pomoże i nam zwiedzającym w komunikowaniu się z siłami/naturą Innych światów/Zaświatów?
Tomasz Rodak (na podstawie materiałów Herman Ottó Múzeum)
Kuratorem wystawy ze strony Muzeum Archeologicznego w Krakowie jest archeolog – Tomasz Rodak, ze strony Muzeum w Miszkolcu Gabriella Kertész. Wystawę otwarto 8 lutego 2017 r.
Materiały oraz zdjęcia zostały udostępnione za zgodą Muzeum Archeologicznego w Krakowie
Spodobał Ci się ten wpis? Podziel się nim ze znajomymi, udostępniając w serwisach społecznościowych.
Jeśli podoba Ci się tematyka bloga, sposób w jaki piszę i jak łączę pasję do archeologii z podróżami, polub Archeopasję na facebooku. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera!
Jeśli masz pytania dotyczące tematów poruszanych na blogu napisz do mnie archeopasja@gmail.com
