Alaska to kraina zorzy polarnej, bezkresnej tajgi i tundry, wiecznej zmarzliny, potężnych pasm górskich, lodowców, nieujarzmionej dzikiej zwierzyny oraz o czym w ciągu ostatnich kilku lat coraz częściej się dowiadujemy, niezwykle ciekawych znalezisk archeologicznych, które mogą rzucić zupełnie nowe światło na kwestę zasiedlenia Ameryki. Właśnie (24.07-11.08.2011) zakończył się czwarty już sezon wykopaliskowy na odkrytym w 2007 roku stanowisku Raven Bluff w północno-zachodniej Alasce. Badacze zamierzali pozyskać, jak najwięcej nowych informacji, które pomogą nakreślić możliwie najdokładniejszy obraz prehistorycznej ludności, w tym jakże niedostępnym regionie stanu. Liczą również, że dzięki nowym danym uda im się rzucić nieco więcej światła na genezę ostrzy typu fluted, które nie tak dawno odkryto zarówno w Raven Bluff, jak i w Serpentine Hot Springs.
Generalnie zabytki te datuje się obecnie na 12000 cal. BP. Znaleziska tego typu ostrzy z terenów północno-zachodniej Alaski, stanowią niezwykle ciekawe zagadnienie, zwłaszcza z perspektywy proponowanej hipotezy o migracji ludności Clovis („Clovis First”) z terenów Jukonu dalej na południe ku kontynentalnej części współczesnego USA. Liściowate ostrza typu fluted są bowiem najbardziej charakterystycznym wyznacznikiem tej tradycji. Sama zaś tradycja Clovis postrzegana jest nadal, jako pierwsza najlepiej udokumentowana archeologicznie na terenie Ameryki.
Kompleks Clovis datowany jest na okres 13200/13100-12900/12800 cal. BP, co stanowi dość krótki odcinek czasu. Relacje odkrytych na Alasce ostrzy typu fluted do tych charakterystycznych dla Clovis, nie zostały jednak jak do tej pory odpowiednio przeanalizowane. Z dotychczasowych badań wynika, że są one młodsze od tych znanych z kompleksu Clovis. Archeolodzy prowadzący badania na wzmiankowanych stanowiskach, nie sugerują jednak żadnych zdecydowanych powiązań pomiędzy tymi dwoma tradycjami. Wskazują jedynie na pewne podobieństwa a zarazem różnice w samej technice wykonania, czy też formie zabytków. Z tej perspektywy zdaniem niektórych badaczy, technologia tego typu ostrzy, mogła dotrzeć na Alaskę z terenów położonych na południe od lodowców kontynentalnych, a nie odwrotnie, jak do tej pory przypuszczano. Znaleziska te stanowią także dość istotny punkt w nabierającej w ostatnich latach zdecydowanego rozpędu debacie na temat zasiedlenia Ameryki w świetle hipotezy „Clovis First”, zwłaszcza w kontekście najnowszych odkryć z wczesnych stanowisk takich, jak Gault czy Debra Friedkin w Teksasie, wiązanych m.in. z ludnością pre-Clovis. Ponadto patrząc z perspektywy akceptowanej przez większość badaczy teorii zasiedlenia Ameryki przez Beringię, powinniśmy spodziewać się najstarszych stanowisk właśnie na terenie Alaski. Jednak do tej pory nie udało odkryć się stanowisk archeologicznych, które byłyby starsze od tych z kontynentalnej części Ameryki Północnej. Również datowanie Ushki-1 na Kamczatce, które stanowi jedyne stanowisko z późnego Plejstocenu na południowym wybrzeżu Beringii, uległo zdecydowanej zmianie. Do tej pory najstarszy poziom użytkowania (warstwa 7) datowany był na 17000 cal. BP. Jednak niedawno udało się zweryfikować datowanie i uzyskano daty wskazujące, że poziom ten ma najwyżej 13000 cal. BP.
Stanowisko Serpentine Hot Springs, położone jest na Półwyspie Seward. Zostało odkryte przez grupę archeologów z Serwisu Parków Narodowych w 2005 roku. W trakcie prospekcji archeologicznej na powierzchni ziemi zarejestrowano fragment (podstawę) ostrza typu fluted. W trakcie przeprowadzonych w latach 2009 i 2010 badań powierzchniowych oraz sondażowych przez CSFA przy Texas A&M University, zidentyfikowano kolejnych pięć fragmentów ostrzy typu fluted. Na podstawie czterech nowych dat C14, wiek odsłoniętego w 2009 roku paleniska oraz powiązanych artefaktów określono na 11500-12000 cal. BP. Wśród tych powiązanych zabytków był między innymi fragment ostrza typu fluted. Badacze podchodzą jednak do tego datowania z dużą dozą ostrożności.
Odkryte w 2007 roku przez archeologa Billa Hedmana z Central Yukon Field Office, stanowisko Raven Bluff położone jest na pagórku powyżej rzeki Kivalina, w najdalej na zachód wysuniętych pasmach Gór Brooksa. Od Morza Czukockiego dzieli je zaledwie 48km. To co stanowi o jego niezwykłej wadze, to pierwsze precyzyjnie wydatowane z terenów Alaski ostrze typu fluted. Wiek fragmentu wspomnianego wyżej ostrza (jego wklęsła podstawa) określono na podstawie trzech próbek kości (z kontekstu znaleziska) właśnie na 12000 cal. BP. Kolejną istotną rzeczą oprócz ustalenia chronologii, jest unikatowy w skali regionu potencjał stanowiska do dalszych badań. Raven Bluff jest bowiem stanowiskiem o bogatej stratygrafii. W tej części Alaski to rzadkość. Większość bowiem stanowisk z północy Alaski ma charakter powierzchniowy bądź o bardzo płytkiej stratygrafii. Również liczne zachowane szczątki kostne, dają duże możliwości zastosowania precyzyjnego datowania. „Szybka akumulacja gleby, jej niskie zakwaszenie oraz wieczna zamarzlina spowodowały, że na stanowisku Raven Bluff, kości zachowały się tak dobrze, jak na żadnym innym obszarze Arktyki z tego okresu” – zauważył kierujący pracami archeolog Jeff Rasic na łamach Anchorage Daily News.
Ostrza typu fluted, co należy podkreślić nie należą do odosobnionych znalezisk tego typu. Jednak dopiero niedawno, właśnie dzięki znaleziskom z Raven Bluff i Serpentine Hot Sprongs udało się ustalić dla nich dokładną chronologię. Pierwsze ostrze typu fluted odkryto w 1947 roku w rejonie rzeki Utukok. Kolejne okazy zidentyfikowane w 1950 i 1966 również pochodzą z tego obszaru. Zabytki te określane jako ostrza Utukok, bywają interpretowane jako charakterystyczne dla nie zalesionych regionów wschodniej arktycznej Beringii. Jednak znane są również okazy z zalesionych środowisk południowo-centralnych Gór Brooksa. Warto dodać, że pod względem morfologii i technologii różnią się nieco od tych z interioru Alaski.
Tekst powstał w oparciu o poniższe źródła
Anchorage Daily News, BLM – Raven Bluff, CSFA – Serpentine Hot Springs, CSFA, Northwest Coast Archaeology – SHS, Northwest Coast Archaeology – RB, Bering Land Bridge – NPS
HEDMAN, B. 2010. The Raven Bluff site: preliminary findings from a Late Pleistocene site in the Alaska Arctic. Central Yukon Field Office,Fairbanks,Alaska.
RASIC, J.T. 2003. Ancient hunters of the western Brooks Range: integrating research and cultural research management. Alaska Park Science 1 (3): 21-25.
Spodobał Ci się ten wpis? Podziel się nim ze znajomymi, udostępniając w serwisach społecznościowych.
Jeśli podoba Ci się tematyka bloga, sposób w jaki piszę i jak łączę pasję do archeologii z podróżami, polub Archeopasję na facebooku. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera!
Jeśli masz pytania dotyczące tematów poruszanych na blogu napisz do mnie archeopasja@gmail.com
