Buddyjskie manuskrypty pod lupą ekspertów

Buddyjskie manuskrypty pochodzące sprzed 2000 lat znalazły się niedawno pod lupą ekspertów z Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana w Monachium (LMU). Dzięki grantowi w wysokości 8,6 mln € na początku 2013 rozpoczął się projekt badawczy, mający na celu analizę oraz edycję unikatowych tekstów, zapisanych na brzozowej korze w dawno już wygasłym języku gāndhārī, pismem kharoszthi.

Wagę i wielkość przedsięwzięcia podkreśla choćby fakt, że czas trwania projektu przewidziany jest na 21 lat. Większość bowiem z bezcennych manuskryptów zachowała się jedynie we fragmentach. Z tego powodu wymagają przede wszystkim posortowania i odpowiedniego zestawienia. Dodatkowo pracę utrudnia fakt, że oryginalne manuskrypty są nie tylko niezwykle delikatne i kruche ale znajdują się w rozmaitych kolekcjach w różnych rejonach świata. 

Głównym celem projektu jest przygotowanie nowoczesnej edycji manuskryptów. Ułatwi to dalsze badania nad tekstami. Ponadto eksperci planują stworzenie słownika wraz z gramatyką języka gāndhārī właśnie na podstawie tych bezcennych dokumentów. Przedsięwzięcie podkreśla również rozwój literatury oraz historię buddyzmu Gandhara.

Do niedawna badacze mieli do dyspozycji jedynie pojedynczy manuskrypt w gāndhārī. Tekst Dhammapada (zbiór mów Buddy) został odkryty w 1893 w Kohmāri Mazār w pobliżu Hotanu na terenie Ujgurskiego Regionu Autonomicznego. Od lat 90-tych XX wieku liczba znanych manuskryptów, a przeważnie ich fragmentów wzrosła do 77. Odkryto je na terenie wschodniego Afganistanu oraz zachodniego Pakistanu. Wszystkie wykonano na brzozowej korze. Zabytkowe teksty przechowuje m.in. Biblioteka Brytyjska, która w 1994 nabyła 29 fragmentów manuskryptów. Dwie kolejne główne kolekcje to Senior oraz Schøyen. Niewielkie fragmenty manuskryptów przechowywane są również w bibliotece Uniwersytetu Waszyngtonu. Manuskrypty z kolekcji Schøyen datowane są na II-VIII stulecie n.e. i zostały odkryte w jaskini w pobliżu Bamjan w centralnym Afganistanie. Teksty z kolekcji Senior zapisano prawdopodobnie w I lub w połowie II w. n.e. Odkryto je we wschodnim Afganistanie w pobliżu Hadda.

Dla badaczy zainteresowanych wczesną historia buddyzmu te bezcenne manuskrypty reprezentują sensacyjne znaleziska. Jednym z głównym powodów jest przede wszystkim ich wiek. Niektóre można bowiem datować nawet na I wiek n.e. co czyni je najstarszymi przykładami buddyjskiej literatury. Dla ekspertów równie fascynująca jest ich zawartość. Teksty zapewniają wgląd w tradycję literacką, o której do tej pory myślano, że została bezpowrotnie utracona. Manuskrypty pozwolą zaś naukowcom zrekonstruować zasadnicze etapy w rozwoju buddyzmu w Indiach. Ponadto ich istnienie podkreśla i potwierdza zarazem istotną rolę regionu Gandhara w rozprzestrzenianiu się buddyzmu w Azji Środkowej oraz na terenie Chin.

Tekst powstał w oparciu o poniższe źródła

Komunikat prasowy Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana w Monachium

BRANCACCIO, P., BEHRENDT, K. (red.). 2006. Gandharan Buddhism: Archaeology, Art and Texts. Vancouver: University of British Columbia.

SALOMON, R. 1999. Ancient Buddhist Scrolls from Gandhara. The British Library Kharosthi Fragments. The British Library Publishing Division.

The Early Buddhist Manuscripts Project – University of Washington

Spodobał Ci się ten wpis? Podziel się nim ze znajomymi, udostępniając w serwisach społecznościowych. 

Jeśli podoba Ci się tematyka bloga, sposób w jaki piszę i jak łączę pasję do archeologii z podróżami, polub Archeopasję na facebooku. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera! 

Jeśli masz pytania dotyczące tematów poruszanych na blogu napisz do mnie archeopasja@gmail.com