Zwane potocznie „itsagirami” czyli „kozimi literami”, ryty naskalne z terenów Armenii były przedmiotem zainteresowania badaczy już na początku XX wieku. Zainteresowanie sztuka naskalną w tym regionie świata wzrastało stopniowo. Do jej lepszego poznania przyczynili się tacy badacze jak m.in. Ash Kalantar czy Sandro Sardarian. Ten ostatni w trakcie prac terenowych odkrył koncentracje petroglifów na zboczach gór Aragats i Gueghama.

W latach 1967-1968 badacze z Instytutu Archeologii Armeńskiej Akademii Nauk rozpoczęli prace nad odkrytymi rok wcześniej petroglifami w prowincji Sjunik w południowej części kraju. Koncentracje sztuki naskalnej zarejestrowano tu m.in rejonie Sisian, Yeghegnadzor i Azizbekov. Szacuje się, że tylko w górskiej okolicy Ughtasar znajduje się ponad 2000 skalnych powierzchni pokrytych petroglifami. Ta koncentracja sztuki naskalnej znajduje się w pobliżu miasta Sisian.

Armenia 2010 360

Powierzchnie pokryte rytami rozproszone są u podnóża wzgórz, w dolinach i na zboczach Ughtasar czyli „Wielbłądziej Góry”. Petroglify umiejscowione są na wysokości około 3300 m n.p.m. w scenerii kaldery wygasłego wulkanu. Wśród motywów możemy zaobserwować praktycznie całą faunę regionu, jak kozy (zwłaszcza koza bezoarowa), muflony, gazele, jelenie, tury, dziki, konie, psy, wilki, pantery, niedźwiedzie i lwy. Często mamy również do czynienia ze scenami polowań, ukazującymi łowców, wyposażonych w łuki i strzały oraz włócznie i tarcze. To właśnie ze względu na repertuar motywów archeolodzy skłaniają się ku datowaniu sztuki naskalnej regionu na V-II tysiąclecie BC. Już bowiem same przedstawienia pojazdów, jak na przykład wozy, do których zaprzęgnięto tury wskazują na epokę brązu (3500-1200BC). Ponadto niektóre motywy znane ze sztuki naskalnej, spotykamy także na ceramice i przedmiotach z brązu, które odkryto w pochówkach z tego okresu.

Armenia 2010 162

Kilka lat temu Instytut Archeologii i Etnografii Armeńskiej Akademii Nauk oraz Ośrodek Badań nad Krajobrazem z Wielkiej Brytanii zainicjowali wspólny projekt badawczy – Ughtasar Rock Art Project. Jego celem jest możliwie jak najbardziej pełne zarejestrowanie petroglifów z Ughtasar. Uczestnicy projektu używają do tego rozmaitych metod, jak specjalna technika teksturowania (Polynomial Texture Mapping), fotogrametria czy po prostu fotografia. Tylko w sezonie 2009 udało się zarejestrować ponad 150 powierzchni skalnych pokrytych rytami, na których znajdują się niekiedy setki pojedynczych motywów.

Tekst na podstawie informacji z serwisów British Archaeology News, Armeniapedia

Zdjęcia autorstwa @Adama Dęby 

Spodobał Ci się ten wpis? Podziel się nim ze znajomymi, udostępniając w serwisach społecznościowych. 

Jeśli podoba Ci się tematyka bloga, sposób w jaki piszę i jak łączę pasję do archeologii z podróżami, polub Archeopasję na facebooku. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera

Jeśli masz pytania dotyczące tematów poruszanych na blogu napisz do mnie archeopasja@gmail.com